Berlin, Lindenstrasse 34 (1. Olafur Eliasson, The colour circle series, Part 1-3)

Podczas ostatniej krótkiej wizyty w Berlinie postanowiłam odwiedzić galerię Niels Borch Jensen, by obejrzeć serię prac Olafura Eliassona pt. The colour circle series (2008-09). Ku mojemu zaskoczeniu okazało się, że w budynku przy Lindenstrasse 34 mieści się kilka innych galerii. Co ciekawe, większość z nich prezentuje w tym momencie sztukę abstrakcyjną. W kolejnych trzech postach postaram się zdać relację z tego, co udało mi się tam zobaczyć. Wystawa Eliassona stanowi kontynuację zainteresowania artysty właściwościami barwy. Bezpośrednim punktem odniesienia jest tutaj praca z 2005 roku pt. The colour spectrum series, seria 48 grawiur prezentujących spektrum barw o różnym stopniu nasycenia.

Źródło: www.eliasson.com.

Tym razem ukazano trzy serie, z których każda zawiera trzy prace będące zestawieniami 24 odcieni kolorów ułożonych w formę koła. Na pierwszy rzut oka przypominają one tabele kolorystyczne, jakie możemy zobaczyć na stronach firm produkujących farby malarskie (Dulux czy Benjamin Moore). Palety Eliassona mają jednakże służyć nieco innemu celowi niż komercyjny (oczywiście jeśli weźmiemy za dobrą monetę deklaracje samego artysty ;-)). Od tamtych odróżnia je ponadto to, że prezentują one rezultaty zastosowania specjalnych, dla każdej serii innych, algorytmów. Pierwsze koło pierwszej serii zawiera co drugi odcień z wyżej wymienionej pracy. Kolejne koło powstało przez dodawanie do siebie kolorów usytuowanych naprzeciw siebie w pierwszym kole. W ten sposób Eliasson uzyskał bardziej ‘przydymione’ wersje kolorów z planszy pierwszej. Następne koło utworzył przez dodanie do każdego koloru z pierwszego koła dwóch jego odcieni tak samo od siebie oddalonych. W wyniku tych przekształceń jasne świetliste pierwsze koło zamieniło się w koło prezentujące różne odcienie czerni:

Trzy koła drugiej serii powstały przez dodanie do kolorów z pierwszego koła koloru, kolejno: żółtego, czerwonego i niebieskiego:

Koła serii trzeciej powstały natomiast przez dodanie do kolorów z pierwszego koła koloru, odpowiednio: białego, szarego i czarnego.

Eliasson po raz kolejny sprawdza działanie naszego zmysłu wzroku, w szczególności umiejętność dostrzegania subtelnych odcieni kolorystycznych - efektów zachodzących w każdej serii zmian. Sztuka staje się tu narzędziem zarówno dociekania naukowego, jak i wzbogacania możliwości percepcyjnych odbiorcy.

Wybrana przez artystę forma koła powoduje, że całość wywiera na - zmuszonym do wpatrywania się w poszczególne odcienie - widzu hipnotyzujący, wręcz mistyczny efekt (koła wyglądają wszak jak sporych rozmiarów mandale...), kontrastujący z quasi-naukową atmosferą całego przedsięwzięcia. W ten sposób spotykają się w tej pracy dwa rozumienia koloru obecne w naszej kulturze: chłodne/naukowe/bezosobowe (kolor jako rezultat przeprowadzenia w pełni racjonalnej procedury/kolor jako towar - vide skojarzenia z Duluxem) i mistyczne/osobiste (kolor jako środek wprowadzania w metafizyczny nastrój, vide Rothko/Newman).
Fot. A.R.