niedziela, 26 kwietnia 2009

Projekt DYSCYPLINY SZTUKI - zaproszenie na dyskusję i wykład

Projekt DYSCYPLINY/SZTUKI przygotowany przez Fundację Splot (http://www.blogger.com/www.splot.art.pl) ma na celu prezentację i dyskusję różnorodnych stanowisk w obrębie teorii sztuki, a także innych nauk, których przedmiotem może stać się artefakt. W jego ramach odbędą się nie tylko spotkania z wybitnymi naukowcami, ale i dyskusje poświęcone istotnym tekstom. Wykłady odbywają się w Bunkrze Sztuki, natomiast dyskusje - w księgarni Massolit. U podłoża przedsięwzięcia leży przekonanie o konieczności analizy artefaktów reprezentujących poszczególne gatunki sztuki z perspektywy różnych dyscyplin naukowych, stąd jego nazwa - DYSCYPLINY/SZTUKI.
Projekt wpisuje się w nurt tzw. teorii obrazu, stosunkowo młodej (ostatnie 10-20 lat) i intensywnie rozwijającej się dziedziny, stawiającej sobie za cel kompleksową i krytyczną refleksję nad obrazem. Przedmiotem zainteresowania teoretyków obrazu są takie zagadnienia jak np. czym jest obraz, czym różni się on od tekstu, jaki jest status i funkcja obrazów w różnych czasach i dziedzinach. Od wcześniejszej refleksji nad obrazami (dokonywanej na przykład w ramach historii sztuki) odróżnia teorię obrazu to, że przedmiot jej analiz jest znacznie szerszy - refleksji poddane zostaje wszystko, co służy za narzędzie komunikacji wizualnej (od plakatów politycznych po diagramy naukowe i ilustracje z podręczników szkolnych). Ponadto na plan dalszy odsunięte zostają estetyczne walory badanych obiektów (w tradycyjnej historii sztuki uznawane za istotne i skutkujące wykluczeniem z obszaru refleksji sporej liczby obrazów nie spełniających wymogów estetycznych). Prowadzone w ramach teorii obrazu badania mają transdyscyplinarny charakter, skupiając przedstawicieli takich dziedzin, jak na przykład filozofia, antropologia, medioznawstwo czy wspomniana historia sztuki.

Geograficznie ujmując możemy wyróżnić dwa, w dużej mierze zbieżne co do zakresu poruszanych problemów nurty rozważań w teorii obrazu: pierwszy - zainicjowany przez kulturoznawców w Stanach Zjednoczonych - to tzw. studia wizualne, czy studia nad kulturą wizualną (visual studies/visual culture studies); drugi to - zainicjowana przez historyków sztuki i estetyków w krajach niemieckojęzycznych - wiedza o obrazie (Bildwissenschaft)). Nurt pierwszy ma wyraźne nacechowanie polityczne (dobrze widoczne na przykład w licznych analizach dokonywanych z perspektywy feministycznej, czy w próbach dowartościowania kultury popularnej, względnie kultury marginalizowanych dotąd grup społecznych). Nurt drugi z kolei częściej stawia pytania antropologiczne i metodologiczne.
Spotkania dyskusyjne odbywają się w poniedziałki o godz. 18.00 w księgarni Massolit. (uwaga! zaszła zmiana - godzina 18 a nie 16!) Każde spotkanie stanowi przygotowanie do odbywającego się tydzień później wykładu zaproszonego gościa:

1. 4.05. 2009 - Czym jest pole obrazowe? Spotkanie poświęcone będzie tekstowi Meyera Schapiro pt. On Some Problems in the Semiotics of Visual Art: Field and Vehicle in Image-Signs. Link do tekstu: http://www.box.net/shared/kamoiugn17 (hasło: parergon).

2. 18.05.2009 - Czy autor umarł? Spotkanie poświęcone będzie tekstowi Rolanda Barthesa pt. Śmierć autora. Link do tekstu: http://www.box.net/shared/sq2pprbbp1.

3. 1.06.2009 - Francuska teoria obrazu. Spotkanie poświęcone będzie filozofii obrazu G. Didi-Hubermana. Prosimy o przeczytanie przynajmniej jednego z dwóch tekstów:

a) Krótszy tekst w języku angielskim- G. Didi-Huberman, Before the Image, Before Time: The Sovereignity of Anachronism, w: Compelling Visuality. Work of Art in and out of History, red. Claire Farago, Robert Zwijnenberg, Minnesota University Press, Minneapolis, London 2003, s. 31-44.
Link: http://www.box.net/shared/4m8svsfuy3
Hasło: parergon.

b) Dłuższy tekst w języku polskim - fragment ostatniego rozdziału książki pt. Devant l'image, tłum. M. Loba, Artium Quaestiones 10/2000.
Link do części 1 tego tekstu: http://www.box.net/shared/syk347fbyq
Link do części 2 tego tekstu:
http://rapidshare.com/files/236668739/Didi-Huberman2.rar.
Hasło: parergon.

Prowadzenie spotkań: Aneta Rostkowska.

Wykłady:

Wykłady odbywają się w Bunkrze Sztuki.

1.

11.05.2009, Bunkier Sztuki, godzina 18.

Wolfram Pichler Pole obrazowe w sztuce nowoczesnej.

Czym jest pole obrazowe? Jak było definiowane i jakie jego koncepcje rozwinęły się w sztuce nowoczesnej? Podstawowymi czynnikami konstytuującymi pole obrazowe są: płaszczyzna, granice, pozycja elementów i skala. Układ elementów tworzących pole obrazowe może zmierzać do harmonii i organicznej symetrii, jak gałęzie legendarnego drzewa Pieta Mondriana, lub mieć charakter amorficzny, jak malarstwo Władysława Strzemińskiego, dla którego drzewo - jako harmonijny twór natury - uosabiało właśnie to, czym sztuka nie jest. Pole obrazowe może stać się również - jak w koncepcji meksykańskiego artysty Gabriela Orozco - platformą akcji, polem gry, poetycko porównanym do szachownicy z figurą skoczka, którego ruch jest dla Orozco metaforą trójwymiarowości. Wolfram Pichler - odwołując się między innymi do koncepcji Meyera Schapiro i Yves-Alaina Bois - zaprezentuje historię sztuki nowoczesnej, napisaną przez pryzmat rozwoju pól obrazowych oraz systemów, jakie mogą one tworzyć.

dr Wolfram Pichler - pracownik Universität Wien, historyk sztuki, filozof, stypendysta Max-Planck-Institut oraz Harvard University, były działacz Greenpeace. Studiował również archeologię i matematykę. W swoim podejściu do sztuki łączy humanistykę z naukami ścisłymi (prowadząc między innymi zajęcia na temat sztuki inspirowanej wstęgą Möbiusa). Swoją pracę doktorską poświęcił problemowi redukcji realizmu poprzez przekształcenia kolorystycznej warstwy obrazu w twórczości Caravaggia i Goi. Od kilku lat zajmuje się przede wszystkim teorią obrazu. Obecnie pisze posłowie do najnowszej książki redagowanej przez Jamesa Elkinsa (School of the Art Institute of Chicago) What is an Image? Mieszka w Wiedniu.

Najważniejsze publikacje:

Topologische Konfigurationen des Denkens und der Kunst (Topologiczne konfiguracje myślenia i sztuki)

Piet Mondrian, Komposition mit Doppellinie und Blau oraz Bruce Nauman, Fox Wheel w: Museum Moderner Kunst: Die Sammlung, Wien 2001 pod red. Lóránd Hegyi

Schmutz und Schminke. Über Goya, w: Neue Rundschau, 110/4 (1999), S. 112-130

Bildoberflächen, topologisch gewendet. Zur Kunstgeschichte des Möbiusbandes seit ca. 1935, in: Thomas Eder und Juliane Vogel (Hrsg.): Lob der Oberfläche. Zum Werk Elfriede Jelineks (w druku)

Poetik des Entzugs (razem ze Stefanem Neunerem), w: Bruce Nauman. Audio-Video Underground Chamber, hg. von Achim Hochdörfer, Nürnberg 2005, S. 30-123.

2.

25.05.2009

Stanisław Czekalski, Wizualna intertekstualność

Wyjaśnianie historycznie zaistniałych wpływów pomiędzy dziełami sztuki, było dominującą postawą badawczą w klasycznej, formalistycznej historii sztuki bazującej na pojęciu stylu oraz koncepcjach Heinricha Wölflina i Ernsta H. Gombricha. Utopijna w swej naturze wpływologia, została poddana w drugiej połowie XX wieku ostrej krytyce. Alternatywnego modelu mówienia o relacjach między obrazami, dostarczyła teoria literatury wraz z koncepcją intertekstualności wypracowaną przez Julię Kristevę, Rolanda Barthes'a oraz Jacques'a Derridę. Stanisław Czekalski odwołując się do swojej książki Intertekstualność i malarstwo, skonfrontuje podczas wykładu dwie przeciwstawne strategie mówienia o sztuce, jakimi są wpływologia i intertekstualność, pokazując jednocześnie w jaki sposób koncepcję wypracowaną na gruncie teorii literatury można przeszczepić na grunt teorii sztuk wizualnych, wprowadzając pojęcie wizualnej intertekstualności.

prof. Stanisław Czekalski - historyk sztuki, pracownik Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, stypendysta Central European University w Pradze oraz Getty Summer Institute in Visual and Cultural Studies. Specjalista od polskiego fotomontażu dwudziestolecia międzywojennego, od kilku lat zajmuje się przede wszystkim teorią i metodologią historii sztuki. Autor jednej z najważniejszych książek w polskiej historii sztuki ostatnich lat pt. Intertekstualność i malarstwo. Problemy badań nad związkami międzyobrazowymi, w której rozważa i poddaje krytycznej analizie najważniejsze teorie związków pomiędzy obrazami. Mieszka w Poznaniu.

Najważniejsze publikacje:

Fotomontaż polski okresu dwudziestolecia międzywojennego, Poznań 2000

Intertekstualność i malarstwo. Problemy badań nad związkami międzyobrazowymi, Poznań 2006

Cóż po Derridzie u Brysona?, w: Historia sztuki po Derridzie, red. Ł. Kiepuszewski, Poznań 2006

Niech spoczywa… Analiza hermeneutyczna obrazu Wilhelma Sasnala Bez tytułu (Andrzej), Arteon, 2008, 3 (95).

Między językiem a światem. Poematy obrazowe poetyzmu, Artium Quaestiones VII,

Poznań 1995

Nie ma nic poza galerią. Gramatologia, intertekstualność, związki międzyobrazowe, w: Twarzą w twarz z obrazem, red. M. Poprzęcka, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Warszawa 2003

3.

8.06.2009

Doc. Josef Vojvodik - Fenomenologia śladu Georgesa Didi-Hubermana wobec problematyki donacji według Jean-Luc Mariona.

Prowadzenie: Hanna Marciniak.

doc. Josef Vojvodik - komparatysta, slawista, historyk sztuki. Specjalizuje się w teorii literatury oraz sztuk wizualnych, ekspert od czeskiej awangardy i surrealizmu okresu międzywojennego. Jako badacz inspiruje się sztukami wizualnymi, literaturą oraz współczesną filozofią, głównie francuską. W 2007 roku w Tekstach Drugich ukazał się pierwszy i jak do tej pory jedyny przetłumaczony na polski tekst Josef Vojvodika Świat strachu i strach przed światem w czeskim surrealizmie lat 30. i 40. Mieszka w Bawarii, obecnie pracuje w Pradze, Monachium i Salzburgu.

Hanna Marciniak - absolwentka filologii polskiej i czeskiej, doktorantka literaturoznawstwa na Wydziale Polonistyki UJ, tłumaczka. Stypendystka FNP (2009), dwukrotna stypendystka MNiSW oraz Uniwersytetu Karola w Pradze. Autorka książki Inwencje i repetycje. Formy doświadczenia poetyckiego w twórczości Juliana Przybosia (w druku) oraz szeregu artykułów w czasopismach naukowych („Teksty Drugie”, „Ruch Literacki”, „Slovo a smysl”, „Podteksty” i in.). Interesuje się m.in. czeskim surrealizmem i teoriami awangardy; aktualnie zajmuje się dyskursami autobiograficznymi w polskiej i czeskiej poezji późnej nowoczesności.

4.

9.06.2009

Regine Prange - Dzieło otwarte czy zamknięte? W kierunku historycznego ujęcia samoodniesienia obrazów - na przykładach postaci odwróconych plecami (Sinnoffenheit oder Sinnverneinung? Zur Historizität bildlicher Selbstreferenz - das Beispiel der Rückenfigur)

Prowadzenie: Aneta Rostkowska.

prof. Regine Prange - pracownik Goethe Universität we Frankfurcie nad Menem, historyk sztuki, studiowała również socjologię i archeologię. Zajmuje się teorią sztuk plastycznych i filmu, sztuką nowoczesną, a także historią powstawania nauki o sztuce. Mieszka i pracuje we Frankfurcie.

Najważniejsze publikacje:

Das Kristalline als Kunstsymbol - Bruno Taut und Paul Klee. Zur Reflexion des Abstrakten in Kunst und Kunsttheorie der Moderne, Hildesheim 1991

Jackson Pollock. Number 32, 1950. Die Malerei als Gegenwart, (Kunststück-Reihe, hg. von Michael Diers) Frankfurt a.M. 1996

Der Verrat der Bilder. Foucault über Magritte, (Rombach Wissenschaft. Reihe Quellen zur Kunst, hg. von Norberto Gramaccini), Freiburg 2000

Die Geburt der Kunstgeschichte. Philosophische Ästhetik und empirische Wissenschaft, Köln 2004

Das ikonoklastische Bild. Piet Mondrian und die Selbstkritik der Kunst, München 2006

Kunstgeschichte 1750-1900. Eine kommentierte Anthologie, Darmstadt 2007

Po wykładach będzie możliwość porozmawiania z zaproszonymi gośćmi.

Projekt koordynują Małgorzata Jędrzejczyk i Paweł Brożyński.

Serdecznie zapraszamy!

Brak komentarzy: